de componist jan welmers

Jan Welmers (geb. 1937) is vooral bekend als componist van grootschalige orgelwerken. Hij componeert vanaf de jaren zeventig en heeft een zeer veelzijdig oeuvre opgebouwd. Met name orgelwerken, maar vaak in combinatie met andere instrumenten of koor. Met grote regelmaat verschijnt er een nieuw werk.

Jan Welmers verwierf nationaal en internationaal bekendheid op grond van composities waarin hij op een originele en pakkende wijze gebruikt maakt van de minimal music techniek. Werken als Laudate Dominum (1979), Sequens (1979), Litanie (1988) en Invocazione (1988) zijn daar voorbeelden van.

In zijn vroegere werk componeerde Welmers vaak voor orgel solo, waarbij hij naast de minimal music-techniek ook de reeks- en citaattechniek van zijn leermeester Kees van Baaren toepaste.

Vanaf de jaren ‘80 legde hij zich toe op composities voor verschillende bezettingen. Zo verscheen in 1989 Songs voor 3 beiaarden en luidklokken en in 2002 het zeer virtuoze Running voor viool en orgel in opdracht van Janine Jansen. Sinds 1990 werkt hij aan de cyclus Licht en Donker. In 2005 ontving Jan Welmers de Sweelinckprijs voor zijn gehele oeuvre. Het orgel speelde altijd een centrale rol in zijn leven; hij componeerde talloze werken voor het instrument, won in Bolsward het Improvisatieconcours en leidde vele organisten op, waarbij nieuwe muziek altijd een centrale plaats innam.

Geboren en opgegroeid in een muzikaal gezin, studeerde Welmers orgel bij Wim van Beek en Cor Kee. Bij deze laatste lag het accent vooral op improvisatie, en toen Kee merkte dat Welmers graag componeerde, adviseerde hij hem bij Kees van Baaren compositie te gaan studeren. Al deze docenten hadden een belangrijke invloed op Welmers' ontwikkeling. Welmers beijverde zich altijd voor het improviseren in de orgelopleiding, met name toen vanaf de 80-er jaren de historische uitvoeringspraktijk dit metier steeds meer wegdrukte. De situatie in Utrecht in de tijd dat hij er lesgaf was ideaal: er was een verregaande samenwerking tussen de collega's, tot aan het uitwisselen van studenten toe.

Welmers twijfelt aan de noodzaak tot verdere ontwikkeling van het orgel; de mogelijkheden van het instrument zijn volgens hem nog lang niet uitgeput. Meer ziet hij in het combineren van elektronica en orgel, waarbij de orgelklank 'live' kan worden gefilterd en vervormd. Na zijn pensionering als docent en organist van de Stevenskerk in Nijmegen wijdt Welmers zich aan het componeren ("het zout in de pap van mijn bestaan") en het op verzoek begeleiden van uitvoeringen van zijn composities. Hij doet dat graag en vindt dat zijn verantwoordelijkheid als componist verder strekt dan slechts het afleveren van een compositie.

In 2012 zegt Welmers over zijn ontwikkeling als componist het volgende: "Toen ik jong was, waren er ontzettend veel invloeden van buitenaf. Er waren veel nieuwe ontwikkelingen waar ik door beïnvloed werd. Ik werd enorm geprikkeld om verschillende dingen te ondernemen. En als iets weer voorbij was, kwam er wel weer iets nieuws. Dat zie je terug in mijn composities. Mijn doel is om het publiek te prikkelen. Als de mensen zeggen: dat wil ik nog wel eens horen, dan ben ik tevreden. In de jaren '60 was het een doel om het publiek te shockeren, om een statement te maken. Tegenwoordig groeien het publiek en de maker meer naar elkaar toe."

Meer informatie over Jan Welmers in het interview:

http://www.orgelpark.nl/content/pdf/timbres_16_.pdf,

pagina 13 t/m 15.